PODGLĄD ATOMU
     
 

Testament Bolesława Krzywoustego

Kalendarium

1138 – ogłoszenie testamentu Bolesława Krzywoustego
1138 – śmierć Bolesława Krzywoustego

Źródło1. Tablica genealogiczna Piastów [fragment]



Źródło 2. Mistrz Wincenty Kadłubek, Kronika polska [fragment]

Gdy poczuł, że [los] żąda od niego śmiertelnej powinności, poleca spisać dokumenty testamentowe. Przekazuje w nich w spadku czterem synom i to, co osiągnięte zasługami przodków, i następstwo w królestwie, wyznaczając stałe granice czterech dzielnic w ten sposób, że w ręku najstarszego miało pozostać i księstwo dzielnicy krakowskiej, i władza zwierzchnia. […] zawsze starszeństwo i wzgląd pierworództwa miały rozstrzygnąć spór o następstwo. [...] pacholęciu zapisuje się w spadku piąte koło u wozu czterokonnego [...] Niech więc ustaną żale na nielitościwy testament, słuszną bowiem jest rzeczą, aby dzielnice małoletnich powierzano opiekunom, nie małoletnim. (...)

Źródło 3. Mapa. Polska w okresie rozbicia dzielnicowego, CARTE


Ćwiczenia

Na podstawie źródeł 1-3.

1. Co umożliwiało Bolesławowi Krzywoustemu dokonanie podziału Polski między swoich synów?
2. Wyjaśnij, jakie doświadczenia życiowe mogły skłonić Bolesława Krzywoustego do podjęcia decyzji o podziale państwa między synów?
3. W jaki sposób władca chciał zabezpieczyć jedność państwa?
4. Co oznacza termin „dzielnica senioralna”?
5. Czy dzielnica senioralna była dziedziczna?
6. Kto miał obejmować we władanie dzielnicę senioralną?
7. Wymień dzielnice, które otrzymali w dziedziczne władanie – Władysław Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Mieszko I Stary, Henryk Sandomierski.
8. Czy testament przewidywał zabezpieczenie dla wdowy po Bolesławie Krzywoustym – księżnej Salomei i nienarodzonego syna – Kazimierza?
9. Kogo w średniowieczu nazywano „pogrobowcem”?
10. Oceń, czy decyzje statutu Bolesława Krzywoustego wzmacniały, czy osłabiały pozycję państwa na arenie międzynarodowej oraz czy przyczyniały się do polepszenia, czy pogorszenia warunków życia jego mieszkańców? Odpowiedź uzasadnij.

Praca domowa

1. Przygotuj głos w dyskusji: Czy w Polsce doszłoby do rozbicia politycznego, gdyby Bolesław Krzywousty nie zostawił testamentu?
2. Podaj przykłady decyzji o podziale państwa podejmowanych przez innych władców średniowiecznej Europy.




































Tytuł: Testament Bolesława Krzywoustego
Opis skrócony: Poznamy postanowienia testamentu Bolesława Krzywoustego. Zastanowimy się, dlaczego władca mógł tak swobodnie dysponować państwem. Zanalizujemy treść mapy przedstawiającej podział Polski na dzielnice. Prześledzimy zmiany na mapie oraz tablicę genealogiczną Piastów. Dokonamy oceny decyzji Bolesława Krzywoustego.
Autor(rzy): Wanda Królikowska
Hasła treści Bolesław Krzywousty, testament Bolesława Krzywoustego, monarchia patrymonialna, Władysław Wygnaniec, Bolesław Kędzierzawy, Mieszko I Stary, Henryk Sandomierski, Kazimierz Sprawiedliwy, rozbicie dzielnicowe, dzielnica senioralna, Kraków
Uwagi metodyczne Można prześledzić motywy decyzji Bolesława Krzywoustego o podziale państwa pracując z młodzieżą metodą drzewa decyzyjnego. Uczniowie powinni być zachęcani do samodzielnego wypowiadania się. Należy im zwracać uwagę na uwzględnianie w wypowiedziach realiów epoki. Istotne znaczenie ma także ciągłe odnoszenie sytuacji w Polsce do wydarzeń w Europie i ocenianie, czy była ona podobna, czy całkowicie odmienna od doświadczeń innych państw, np. Rusi. Proponuję wykorzystanie map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach. Tu: Polska w czasach rozbicia dzielnicowego, w Ilustrowanym atlasie historii Polski, Demart, Warszawa 2006, s. 30. lub – Początek rozdrobnienia feudalnego w Polsce, w Atlasie historycznym Polski, PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 4.Można prześledzić motywy decyzji Bolesława Krzywoustego o podziale państwa pracując z młodzieżą metodą drzewa decyzyjnego. Uczniowie powinni być zachęcani do samodzielnego wypowiadania się. Należy im zwracać uwagę na uwzględnianie w wypowiedziach realiów epoki. Istotne znaczenie ma także ciągłe odnoszenie sytuacji w Polsce do wydarzeń w Europie i ocenianie, czy była ona podobna, czy całkowicie odmienna od doświadczeń innych państw, np. Rusi. Proponuję wykorzystanie map zamieszczonych w powszechnie dostępnych atlasach. Tu: Polska w czasach rozbicia dzielnicowego, w Ilustrowanym atlasie historii Polski, Demart, Warszawa 2006, s. 30. lub – Początek rozdrobnienia feudalnego w Polsce, w Atlasie historycznym Polski, PPWK, Warszawa-Wrocław 1987, s. 4.
Szacowany MINIMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach) 30
Szacowany MAKSYMALNY czas na realizację treści atomu (w minutach)

 
Materiały udostępniane za pomocą Serwisu można wykorzystywać zgodnie z licencją Creative Commons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska,
z wyjątkiem materiałów, które zostały wyraźnie oznaczone jako nieobjęte postanowieniami tej licencji.
Strona współfinansowana przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z projektu: „Opracowanie i pilotażowe wdrożenie innowacyjnych programów nauczania – zgodnych z polską podstawą programową kształcenia ogólnego – przeznaczonych dla uczniów – dzieci obywateli polskich za granicą”.
Deklaracja dostępnosci